خوردن فیبر را فراموش نکنید
21 دسامبر 2017- در یک رژیم غذایی سالم تنها میزان مصرف کالری مهم نیست، بلکه مصرف فیبر می‌تواند بر روی اضافه وزن، مقدار قند خون، حساسیت به انسولین و سلامت روده‌ی شما تأثیر گذارد. تحقیقات بر روی موشها نشان داد که چرا و چگونه فیبر تغذیه‌ای می‌توانند چنین تاثیرات قدرتمندی را بر تمام بدن اعمال کند.
تجسمی از تغییرات در روده‌ی بزرگ و باکتریهای روده پس از خوردن یک رژیم غذایی غربی با فیبرکم و بدنبال آن مصرف یک مکمل تغذیه‌ای حاوی فیبر.
نویسنده‌ی ارشد یکی از این مقالات، دکتر Gewirtz از مرکز ایمنی التهابی و عفونت در دانشگاه ایالتی جورجیا که به مطالعه‌ی اپیتلیوم روده پرداخته است، گفت: این تحقیقات به ما اجازه می‌دهد که برای به حداکثر رساندن مزایای تغذیه‌ای یک رژیم غذایی اصلاحاتی را در آن اعمال کنیم.
فیبر در اشکال مختلف در میوه‌ها، حبوبات، سبزیجات و غلات کامل یافت می‌شود. در رژیم‌های غربی متداول میزان چربی و قند بالا و میزان فیبر کم است، ارتباط این رژیم‌ها با افزایش خطر بیماریهای التهابی روده، افزایش وزن و ابتلا به دیابت ثابت شده است.
دکتر Bäckhed یکی از نویسندگان مقاله دوم از دانشگاه گوتنبرگ سوئد که نقش میکروبیوتای طبیعی روده را در بیماریهای متابولیک مطالعه کرده است، می‌گوید: به طور فزاینده‌ای روشن شده است که مصرف فیبرهای تغذیه‌ای در کشورهای غربی در طی چند دهه‌ی گذشته به شدت کاهش یافته است.
درهر دو مطالعه موشها با رژیم غذایی حاوی مقادیر بسیار کم فیبر تغذیه شدند. رژیم‌های غذایی کم فیبر باعث افزایش وزن، بالا رفتن قندخون و مقاومت به انسولین در موشها می‌شوند.
در مطالعه‌ی دکتر Bäckhed مشخص گردید که پس از تنها 3 تا 7 روز تغذیه با این رژیم کم فیبر، لایه‌ی مخاطی درون روده‌ی موشها دچار مشکل می‌شود، این لایه‌ی مخاطی نفوذ پذیدتر می‌گردد و باکتریها بتدریج به سلولهای اپیتلیال روده نفوذ می‌کنند.
مطالعه‌ی دکتر Gewirtzنشان داد که ضخامت کولون موشهای تحت رژیم کم فیبر، بطور قابل توجهی کاهش می‌یابد و نه تنها مقادیر زیادی از باکتریهای روده‌ای می‌میرند بلکه یک عدم تعادل ناسالم بین گونه‌های مختلف باکتریهای روده ایجاد می‌شود.
دکتر Hansson یکی دیگر از نویسندگان مقاله‌ی Bäckhed و استاد گروه بیولوژی Mucin در دانشگاه گوتنبرک گفت: این دو مطالعه اهمیت لایه‌ی مخاطی داخلی روده را در جداسازی باکتریها از سلولهای میزبان (انسان) نشان می‌دهد. این مطالعات نشان داد که چگونه پاسخ به رژیم غذایی و تغییرات در میکروبیوم روده به سرعت و بصورت پویا انجام می‌شود.
دکتر Gewirtzگفت: هر دوی این مقالات اساساً به نتایج مشابهی رسیدند: فقدان فیبر باعث می‌شود که باکتریها در لایه‌ی مخاطی نفوذ کرده و سبب بروز التهاب خفیف مداوم شوند که به سندرم متابولیک می‌انجامد.
هر دو تیم تحقیقاتی پس از بررسی رژیم غذایی کم فیبر و نتایج آن، رویکردهای مختلف درمانی را آزمایش کردند.
گروه دکتر Bäckhed دریافت که پیوند باکتریهای روده‌ای از یک موش سالم می‌تواند برخی تغییرات مضر ناشی از کمبود فیبر در لایه‌ی مخاطی کولون را معکوس کند. دادن مکمل‌های حاوی بیفیدو باکتریوم (نوعی باکتری مفید) به رشد مخاط در کولون کمک می‌کند اما مشکلات مربوط به نفوذ پذیری لایه‌ی مخاطی را برطرف نمی‌کند. افزودن مکمل تغذیه‌ای Inulin(نوعی فیبر قابل تخمیر) مشکل نفوذ پذیری لایه‌ی مخاطی را برطرف می‌کند اما به رشدلایه‌ی مخاطی کمکی نمی‌کند.
دکتر Gewirtz و همکارانش با تغییر رژیم موشها به رژیمی که حاوی %20اینولین بود، توانستند برخی از جنبه‌های سندرم متابولیک در موش نظیر اضافه وزن و افزایش قندخون را معکوس نمایند اما نتوانستند افزایش سطح تری‌گلیسرید را به مقدار طبیعی برگردانند.
فیبر اینولین همچنین به بازگرداندن ضخامت روده به حالت عادی کمک کرده، موجب افزایش تعداد سلولهای جذب کننده‌ی روده‌ای یعنی enterocyteها و باز گرداندن تعداد و تنوع برخی باکتریهای روده به حالت طبیعی می شود، با این حال مکمل فیبر نمی‌تواند باکتریهای روده‌ی موش را پس از تغذیه با رژیم کم فیبر، به تنوع اولیه باز گرداند. این یعنی اگر فرد دارای ترکیب سالمی از باکتریهای روده ای نباشد خوراندن مکمل فیبر به او، سبب بروز عوارض دیگری می‌شود.
رژیم غذایی فاقد فیبر موجب تغییر باکتریوم روده و متابولیسم باکتریها می‌شود که به نوبه‌ی خود سبب بروز نقایصی در لایه‌ی مخاطی داخلی روده شده و به باکتریها اجازه می‌دهد که به سلولهای اپیتلیال تجاوز کنند، چیزی که سبب شروع التهاب و نهایتاً بیماریهای متابولیک می‌شود.
دکتر Hansson می گوید: بنابراین افزودن فیبر به رژیم غذایی کافی نیست، بلکه بهبود وضعیت فرد به نوع باکتریهای موجود در روده‌ی او بستگی دارد به همین دلیل به تحقیقات بیشتری بر روی مکمل‌های حاوی فیبر که بتوانند به عنوان درمانی برای اختلالات متابولیکی بکار روند، احتیاج داریم.
دکتر Gewirtz می‌گوید: افزودن فیبر خالص به غذاهای فرآوری نشده ممکن است دارای مزایایی برای سلامت افراد باشد اما ما هم اکنون آنرا توصیه نمی کنیم زیرا تعاملات بسیار پیچیده‌ای بین غذاها، باکتریها و میزبان وجود دارد که باید آنرا درک کنیم.
منابع و سایت خبر:
Cell Host & Microbe, 2017; DOI: 10.1016/j.chom.2017.11.004
Cell Host & Microbe, 2017; DOI: 10.1016/j.chom.2017.11.003
www.sciencedaily.com/releases/2017/12/171221122558.htm